اختصاصی ترنم شعر/ جزو شاعران معترض و پرحاشیه است در حالیکه خودش معتقد است اینگونه نیست. ادبیات خاص خودش را دارد و برای شعرهایش تلاش می کند. کتاب ها و جلساتش توقیف می شود و چیزی نمی گوید. دبیر انجمن ادبی دالاس شده تا هنرمند ها را به ادبیات جهان بشناساند. با صابر ساده به گفتگو نشستیم تا از این روزهایش بگوید:
گاهی با خود فکر می کنم درختی که در بالای کوه زندگی می کند، چرا باید از جنگل فرار کرده باشد. این شعرتان چند بار سرقت شده است؟
آمار به سرقت رفتنش از دستم بیرون رفته است. با اسم های مختلف منتشر کردند. آلبر کامو، نیچه، چگوارا… یا تغییر دادند، غلط نوشتند و منتشر کردند. خیلی از دوستان شاعر یک سطر از این شعر را جابجا کردند و به عنوان شعر خودشان در کتاب هایشان چاپ کردند. خیلی از کارهای ما را مورد سرقت قرار دادند اما این یک مورد گل ماجرا بود.
تعریف صابر ساده از شعر کوتاه چیست؟ آیا با enter زدن می توان شعر کوتاه نوشت؟
شعر شعر است، اما شعر کوتاه ویژگی ای که دارد این است که یک برش از زندگی است که حتی می تواند تبدیل به یک شعر بلند شود، اما شعر کوتاه در آن فرصت کمی که دارد با تبعیت از ماهیت شعر و تعریف اصلی خود شعر رفتار می کند و یک آن، یک لحظه درنگ کوتاه را به وجود می آورد. شعر کوتاه هم شعر است با این تفاوت که در فرصت و فرجه کوتاه‌تر انجام می‌شود. ناب بودن و لحظه‌ای بودنش نسبت به گونه های دیگر خیلی بیشتر است، اما enter زدن را متوجه نمی‌شوم. تقطیع کردن در شعر اینگونه نیست. اصول و قواعدی دارد که خیلی از دوستانی که شعر می نویسند تقطیع کردن را بلد نیستند و هر جا دلشان خواست enter می‌زنند. باید با روش درست انجام شود. من اسم تخصصی اش را تقطیع کردن می‌گذارم هرجا موضوع، مضمون و موسیقی تمام شد، لحن، تکنیک و ساختار عوض شد یا به فرم جدیدی می‌خواهیم وارد شویم، همین ها و هم علل دیگر باید در مجموع کنار هم بنشینند تا ما بتوانیم به سطر بعدی برویم متاسفانه نکته‌ای که خیلی از دوستان بلد نیستن و به قول شما enter می زنند.
از پاتوق شعر و توقیف چند باره اش بگوید چرا؟
پاتوق شعر سال ۹۰ یا ۹۱ شروع به کار کرد. در خانه فرهنگ آیه اکباتان برگزار می شد. پاتوق شعر یکی از قدرتمندترین جلسات شعر بود. چون جلسات خیلی تخصصی برگزار می شد ما نقد آثار خیلی سنگینی داشتیم و نقد کتاب خیلی مفصل بود و مباحث ادبی را برگزار می‌کردیم. سبک شناسی و زبانشناسی داشتیم. کارهای متفاوتی را در پاتوق شعر انجام می‌دادیم. نمی دانم چه شد و چرا این آفات را مدام به شعر می بندند یا به شعر می بستند. دلیلش را از ما نباید بپرسید، چون شاعر کار خودش را می‌کند و منتقد کارش را روی اصول انجام می دهد و آن خانم یا آقای که جلسات را توقیف می کند، وظیفه اش را انجام می‌دهد. اینها به دلایل مختلفی این کار را انجام می دادند، چون دستور گرفته بودند و ما هم همچنان کارمان را انجام می دادیم و نقل مکان می کردیم. کلا مرا ممنوع الجلسه کردند. بازهم بدون اینکه بدانم دلیلش چه بوده است. گفتند شما حق ندارید جلسه برگزار کنید. این قضیه برطرف شد و دوباره بعد از پنج شش ماه که بستند به پاتوق شعر برگشتیم که به کرونا برخوردیم.
آیا این توقیف ها به اینکه شما شاعر معترضی هستید مربوط می شود؟
هیچ وقت نخواستم بگویم شاعر معترضی هستم یا طلایه دار ادبیات مستقلم. من شعرم را می نویسم. به اینکه یک نفر حسابم را توقیف می کند کاری ندارم. دوتا از کتاب های من توقیف شدند. من اسمش را اعتراض نمی گذارم. من یک سری از این ایدئولوژی ها را به زبان شعر بیان کردم. اگر اسمش را اعتراض، انسانیت، حق طلبی یا حتی شعر می‌گذارید، بگذارید. من در نحوه تصمیم گیری دیگران دخیل نیستم .کار خودم را می کنم. آنها هم کار خودشان را می‌کنند. امیدوارم هر دو بتوانیم شرافت مندانه عمل کنیم چه آن کسی که جلسات را می بندند چه آن کسی که مثل من شعرش را می گوید. نمایشنامه و فیلمنامه می‌نویسد. هر کدام سعی کنیم پا از شرافت بیرون نگذاریم.
از ماهور بگویید؟ آیا به اتمام رسید؟
«ماهور» فیلمنامه‌ای است که در دست کارگردان و تهیه کننده در مراحل مقدماتی است. در مراحل خوانش فیلمنامه است که اگر خدا بخواهد یک سریال ۴۵ قسمتی است در واقع ایده اصلی آن از سمت همسرم بوده که من و همسرم با هم سریال را نوشتیم. اخبار خوبی از سریال ماهور در راه است.
از فستیوال ادبی دالاس بگویید که شما دبیر آن هستید.
دالاس، فستیوال بسیار گسترده‌ای در ادبیات است. دالاس با حمایت انتشارات سحر در تگزاس آمریکا برگزار می شود و بخش های متنوعی هم در حوزه های شعر آزاد، کلاسیک، ترانه، داستان کوتاه، داستان بلند و نمایشنامه دارد که بنا به لطفی که به بنده داشتند مرا به عنوان دبیر علمی جشنواره دالاس انتخاب کردند.
رساندن آثار شرکت کنندگان به این فستیوال رایگان است. در فستیوال‌های جهانی هزینه پرداخت می‌کنند اما ما با رایزنی هایی که داشتیم هزینه را از بین بردیم که هیچ هزینه ای از سوی شاعران و نویسندگان پرداخت نشود. آثار به زبان فارسی است. در اکثر فستیوال ها آثار باید به زبان انگلیسی یا به زبان کشور مبدا باشد، اما اینجا تمام آثار به زبان فارسی ارسال می‌شود. آثار برتر که انتخاب می شوند، به واسطه انتشارات سحر در آمریکا به زبان انگلیسی ترجمه و چاپ و در دانشگاه یو تی وی دالاس رونمایی می شود و به صورت ویدیو کنفرانس و کانال های فضای مجازی اختتامیه پخش خواهد شد. این اولین دوره برگزاری است که امیدوارم اتفاقات خوبی را رقم بزنیم و زمینه اتفاقات خوب را برای دور بعد بسازیم.
افرا خاصی باید در این فستیوال شرکت کنند ؟
این فستیوال مختص به افرادی است که در جهان به زبان فارسی تکلم می کنند. پیش فرض دانشگاه یو تی وی و انتشارات سحر این است که از ادبیات فارسی حمایت شود. خیلی از شاعران ما کارهای جهانی می‌نویسند اما متاسفانه هیچ وقت از مرزهای ایران خارج نمی شود. ما می‌خواهیم به این واسطه صدای شعر، داستان و نمایشنامه ایران در جهان باشیم. باید به جهان بفهمانیم که شعر هنر ملی ایرانی هاست. ما در ادبیات حرف های بسیار بزرگی داریم که متاسفانه بنا به هزار دلیل هیچ‌کدام پا از مرزها بیرون نگذاشتند. به هر حال فرصتی به وجود آمده تا ما در قلب آمریکا بگوییم که شاعران و نویسندگان درجه یک بسیاری داریم که لیاقت جهانی شدن دارند. اگر ما کار را خوب پیش ببریم، در سال بعد احتمال اینکه بتوانیم برای آثار برتر بورسیه بگیریم بسیار بالاست. هدف این است که آثار را جهانی کنیم.
چرا دوتا از آثارتان توقیف شدند؟
نازی آباد و نامه ای به رئیس جمهور توقیف شدند. در هفت کتابی که رسما چاپ کردم و کتاب هایی که هنوز چاپ نشده، مجموعا هفتصد قطعه شعر بوده که تعداد شعر های عاشقانه من کمتر از انگشتان دست است. بیشترین موضوع در کتاب های من شعر جنگ است. از کتاب اول تا کتاب هفتم که چاپ شده یعنی آژیر، نازی آباد، نامه ای به رئیس جمهور، اسب خوابیده روی تخت، چه کسی تیغ را بیدار کرد، امروز دوشنبه نیست و نه تو پرنده نبودی، همه اینها موضوع اصلی شان جنگ و مسائل اجتماعی است و شاید آخرین گزینه ای که بتوان به آن فکر کرد مسائل عاشقانه است.
و در آخر ترنم شعر؟
ترنم شعر را حرکت پسندیده ای می دانم. چراغی که برای ادبیات روشن شود، اگر سمت و سوی غرض ورزی نداشته باشد برایش احترام قائلم. به شدت برای ادبیات و برای هنر به چنین خبرگزاری نیاز داشتیم که اختصاصاً به شعر بپردازد. امیدوارم مستدام باشد و اهالی ادبیات از این خبرگزاری حمایت کنند. خبرگزاری کمک کند تا صدای شاعر که صدای مظلومی است شنیده شود. چه بسا خیلی از شاعران و نویسندگان و مولفان را داریم که هیچ کس آنها را نمی شناسد که ممکن است استعداد نابی باشند. ممکن است محققینی باشند که چون در باند و مافیا نبودند دیده نشوند. رسالت خبرگزاری هاست که سره را از ناسره جدا کند و اخبار درست را به مخاطب برساند. من از ترنم شعر و خبرگزاری هایی که بعد از ترنم شعر می آیند تشکر می کنم و امیدوارم راهشان پرنور و پر رهرو باشد.
