آسیب‌ انجمن‌های ادبی، آسیب‌های حاشیه‌ای است

محمد سلمانی می‌گوید: یکی، دو جلسه ادبی را دیده‌ام که در خیابان برگزار می‌شوند؛ این خیلی برای متولیان فرهنگی ما بد است که به هنرمندشان جا ندهند و او کارش به خیابان بکشد.
 

این شاعر و منتقد ادبی درباره وضعیت برگزاری نشست‌های انجمن‌های ادبی اظهار کرد: انجمن‌هایی که در سطح کشور برگزار می‌شوند از دیرباز به دو دسته تقسیم می‌شوند؛ یک دسته آن‌ محافلی هستند که در منازل برگزار می‌شوند که توام با مهمانی‌ها، بگو بخندها و برنامه شعر و موسیقی هستند که اغلب هم به صورت خانوادگی در آن‌ها شرکت می‌کنند. دسته دیگر هم جلساتی هستند که در فرهنگسراها و مراکز دولتی برگزار می‌شوند. اکنون هم نشست‌های انجمن‌های ادبی به همین شیوه‌هاست.
 

او افزود: در بعضی از نشست‌های انجمن‌های ادبی جلسات نقد هم وجود دارد، یعنی شاعران جوان تازه‌سروده‌های خود را می‌خوانند و خودشان داوطلب می‌شوند تا شعرشان نقد شود و صاحب‌نظرانی که در همان جلسه هستند درباره شعر آن‌ها صحبت می‌کنند. این شیوه برگزاری جلسات ادبی در تهران و شهرستان‌ها بوده و هست. 
 

سلمانی با بیان این‌که نشست‌های انجمن‌های ادبی معجونی‌ است که هم شاعران پیشکسوت و هم شاعران جوان در آن‌ها شرکت می‌کنند، گفت: من فکر می‌کنم هیچ طبقه‌بندی و تقسیم‌بندی‌ای برای این جلسات وجود ندارد که محدودیت سنی برای شرکت در آن‌ها قائل شوند. در نتیجه این جلسات، جلسات خوبی می‌تواند باشد چون همه تازه‌های شعرشان را می‌خوانند و به نقد می‌گذارند و تولیدات فرهنگی‌شان را با هم ردوبدل می‌کنند.
 

او سپس در پاسخ به پرسش مطرح‌شده درباره میزان همکاری نهادها و سازمان‌های مربوطه برای برگزاری نشست‌های انجمن‌های ادبی بیان کرد: اگر به این جلسات مکان اختصاص ندهند که اصلا برگزاری نشست‌های انجمن‌های ادبی امکان‌پذیر نیست، یعنی اگر مراکز فرهنگی در برگزاری این جلسات همکاری نکنند مکانی برای شاعران نیست و مجبورند در خیابان بمانند.
 

این شاعر درباره برگزاری جلسه‌های ادبی در کافه‌ها نیز گفت: بالاخره مسئول کافه نگاهی اقتصادی به کار دارد، در نتیجه کسانی می‌توانند در محافل کافه‌ها شرکت کنند که حداقل تمکین مالی متوسطی داشته باشند. شاعر جماعت این امکانات را کمتر دارد که بخواهد وقتش را بگذارد و پولی هم بدهد که این از تعداد شاعران کم می‌کند و یک عده خاص از شاعران می‌توانند در چنین جلساتی شرکت کنند. اما به هر حال خوب است چون شاعران آن‌جا دور هم جمع می‌شوند و مسائل فرهنگی و شعری را با هم ردوبدل می‌کنند، من دیده‌ام که خیلی‌های‌شان هم موفق بوده‌اند.  اما جلسات این مکان‌ها عمومیت ندارد و شاعری که این امکانات را ندارد، نمی‌تواند به کافه‌کتاب یا کافی‌شاپ برود و هزینه کند، برای همین از این جلسات محروم می‌ماند.
 

محمد سلمانی که معتقد است آسیب‌های نشست‌های انجمن‌های ادبی، آسیب‌هایی حاشیه‌ای است، در این‌باره توضیح داد: تعدادی از دوستانی که در این محافل جمع می‌شوند به جای این‌که بیاموزند، مسائل را به حاشیه می‌کشند؛ مثلا شعری خوانده می‌شود، آن‌ها بعد آن با هم درگیر می‌شوند و ادعاهای آن‌چنانی دارند که بیشتر بین جوانان معقول است. رفاقت‌ها گاهی به رقابت‌های آن‌چنانی منتهی می‌شود. رقابت خوب است، رقابت برای این‌که دو شاعر بتوانند برای پیشرفت بین هم مسابقه بگذارند، اما این‌که رقابت حالت منفی پیدا کند و شاعران بخواهند همدیگر را بکوبند، آسیب‌هایی است که باعث می‌شود هم شاعر متضرر شود و هم شعر.
 

او در پایان با بیان این‌که انجمن‌های ادبی مشکلاتی دارد، اظهار کرد: اولا این‌که معمولا شاعران به موقع به جلسات نمی‌آیند. شاعران معمولا افراد به‌موقعی نیستند و برای همین با تاخیر می‌آیند. بعد هم اگر تعداد شاعران زیاد شود امکان خوانش شعر برای‌ همه‌شان ممکن نیست و گله‌مند می‌شوند، درحالی که خودشان دیر آمده‌اند. دوم این‌که شاعرانی که هنوز مقدماتی هستند و ابتدای شعر را هم بلد نیستند توقع دارند که برای شعرخوانی دعوت شوند و وقتی دعوت نمی‌شوند، ناراحت می‌شوند. سوم این‌که اغلب امکانات مالی انجمن‌ها اجازه نمی‌دهد تا شعرها را مکتوب کنند و شعرهایی که خوانده می‌شود، همان‌جا فراموش می‌شود، درحالی که انجمن‌ها می‌توانند شعرها را به صورت تذکره و کتاب دربیاورند تا برای سال‌های بعد هم باقی بماند. ما اکنون از تذکره‌های شعر شاعران دوره‌های قبل استفاده می‌کنیم.