کمی بیش از یک سال از درگذشت ابوالفضل زرویی نصرآباد، کتاب «خرپژوهی» از این نویسنده منتشر شده است. اثری که بخشی از یک پژوهش بزرگ از سوی این نویسنده و طنزپرداز فقید درباره حضور خر در ادبیات منظوم و مکتوب در دنیا بوده است، که در نهایت تنها بخش ایران آن باقی مانده و منتشر شده است.
زرویی این پژوهش را با طنزی زیرپوستی در دست انجام قرار داد و البته در این موضوع زمینههای تاریخی استفاده از خر در متون منظوم و منثور طنز در ایران و جهان نیز بیتاثیر نبوده است. کتاب در نسخه فعلی خود با کوشش نسیم عرب امیری و با مقدمهای از سیدمهدی شجاعی منتشر شده است.
شجاعی در مقدمه خود که آن نیز آکنده از بیانی طنزآمیز است به بازگویی خاطره دیدار خود با مرحوم زرویی پرداخته است که طی آن زرویی به انجام این پژوهش و دغدغههای خود برای انجام آن اشاره میکند و شجاعی نیز در جا حمایت از تولید و انتشار این اثر را اعلام میکند. بر اساس آنچه در این مقدمه درج شده است این پژوهش طی چند سال و در چند هزار صفحه به موضوع حضور «خر» در ادبیات، باورها، افسانهها، قصهها و مثلها در تمامی مناطق جهان پرداخته است و مرحوم زرویی این کتاب را در چند مجلد در دست تألیف داشته که «خرپژوهی» تنها بخش کوچکی از آن اثر بزرگ است.
«خرپژوهی» در نسخه فعلی خود در دو بخش شامل «حکایات و لطایف نظم» و «حکایات و لطایف نثر» تدوین شده است. زبان شیوای او در توضیح و تفسیر متن و نیز سادهنویسیهای او که خصیصه ذاتی یک طناز و نویسنده دارای مخاطب عام است در این کتاب به عمد کنار گذاشته شده است و زرویی به دور از تاویل و تفسیر متون، تنها حاصل یافتههای خود را که آن نیز شیرینتر از هر تفسیر و توضیحی است را به مخاطبان عرضه کرده است.
این کتاب و خوانش آن بار دیگر حجم دانستهها، اطلاعات و تسلط نویسنده بر موضوع ادبیات فارسی و طنز آجین شده در دل آن را به رخ مخاطبانش میکند و داغ نبود او در دنیای ادبیات و زبان فارسی را در دل مخاطبان خود زنده میکند. انتشارات کتاب نیستان «خرپژوهی» را در 272 صفحه و با قیمت 55000 تومان منتشر کرده است.