مجموعه مقاله های برگزیده همایش بینالمللی «ایران و جهان در آینه تاریخ» به همت استادان ایران و بلغارستان در تهران چاپ شد.
«ایران و جهان در آینه تاریخ» در حقیقت مجموعه مقاله های برگزیده همایش بینالمللی با همین نام است که در 22 و 23 بهمن سال 1397 برابر با 11 و 12 سال 2019 میلادی به همت مرکز مطالعات ایران بالکان و اروپای مرکزی و با مشارکت دانشگاه علامه طباطبائی، دانشگاه تهران و دانشگاه گیلان در شهر صوفیا در کشور بلغارستان در جنوب شرقی اروپا، برگزار شد.
این همایش بین المللی از طرف دپارتمان ایرانشناسی دانشگاه صوفیه «کلیمنت آخریدسکی مقدس» با همکاری مرکز مطالعات ایران، بالکان و اروپای مرکزی و مشارکت دانشگاه علامه طباطبائی، دانشگاه تهران و دانشگاه گیلان به مناسبت بیست و پنجمین سالگرد تأسیس دپارتمان ایرانشناسی دانشگاه صوفیه «کلیمنت آخریدسکی مقدس» برنامه ریزی شده بود.
دانشگاه «کلیمنت آخریدسکی مقدس یکی از قدیمی ترین و در عین حال بزرگترین مرکز آموزش عالی در شهر صوفیه کشور بلغارستان است که در سال 1888 میلادی تاسیس شده است. یکی از ویژگیهای مهم دانشگاه کلیمنت اخریدسکی، تحصیل در رشته ایران شناسی به عنوان یکی از رشته های حفاظت شده در دانشکده شرق شناسی می باشد. دپارتمان ایرانشناسی در سال 1994 میلادی در دانشگاه «کلیمنت آخریدسکی مقدس» تاسیس شد و در سال 2019 بیست و پنج سال از تاسیس آن می گذشت. این سمینار به مناسبت بیست و پنج سالگی تاسیس دپارتمان ایرانشناسی ترتیب داده شد.
مرکز مطالعات ایران، بالکان و اروپای مرکزی موسسه ای غیر انتفاعی است که به منظور گسترش و پيشبرد و ارتقای علمی مطالعات در حوزه روابط ایران، بالکان و اروپای مرکزی و توسعه کيفی نيروهای متخصص و بهبود بخشيدن به امور آموزشی و پژوهشی در زمينة مطالعات کاربردی کشورهای منطقه و روابط بین آنها در گستره تاریخ و دوران معاصر در شهر صوفیا پایتخت بلغارستان تشکيل شد.
در همایش «ایران و جهان در آینه تاریخ» استادان و پژوهشگران داخلی و خارجی در رشته های مختلفی از جمله تاریخ و جغرافیا، باستان شناسی، تمدن و باستان شناسی زبان و ادبیات فارسی، جامعه شناسی، اقتصاد، فلسفه و مطالعات دین، هنر و معماری و مطالعات سیاسی مقاله خود را ارائه کردند. محور اصلی کل مقاله ها ایران است.
از بین مقاله هایی که به دبیرخانه همایش رسیده بود تعدادی مناسب برای ارائه در نظر گرفته شد و از بین مقاله های ارائه شده و دریافت شده تنها 22 مقاله مناسب برای چاپ انتخاب شد. این مجموعه مقالات نمونه یک کار جمعی با تلاش و همکاری چهار نفر از اعضای هیأت علمی دانشگاه از بلغارستان و ایران جمع آوری شده است که عبارتند از: 1. دکتر نعمت‌الله ایران‌زاده از دانشگاه علامه طباطبائی، 2. دکتر ایوو پانف از دانشگاه صوفیا، 3. دکتر علیرضا پورمحمد از دانشگاه صوفیا، 4. دکتر نرگس جابری نسب از دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب.
مجموعه مقاله های «ایران و جهان در آینه تاریخ» در یک جلد و در دو بخش فارسی (309 صفحه) و انگلیسی (107 صفحه) مجموعاً 416 صفحه در قطع وزیری در انتشارات دانشگاه علامه به چاپ رسیده است. روی جلد فارسی کتاب با خط نستعلیق در رنگ آبی بسیار خوشرنگی نوشته شده است: «ایران و جهان در آینه تاریخ»
بخش فارسی این مجموعه شامل 16 مقاله برگزیده و بخش انگلیسی این مجموعه شامل 16 چکیده و 6 مقاله برگزیده به زبان انگلیسی است. دکتر علیرضا پورمحمد از مرکز مطالعات ایران، بالکان و اروپای مرکزی سرآغازی زیبا و متین در شرح فعالیتهای مرکز و دکتر ایوو پانف از دانشگاه صوفیا مقدمهای با عنوان «راه‌های ورود کلمات فارسی در زبان بلغاری» بر این مجموعه نوشته است. همچنین مقاله دکتر نعمت‌الله ایران‌زاده با عنوان «نگاه آرمانشهری در شعر قیصر امین‌پور» و مقاله دکتر نرگس جابری نسب با عنوان «عرفای ایرانی و ترویج عرفان ایرانی در شبه قاره» در این مجموعه به چاپ رسیده است.
مرکز مطالعات ایران، بالکان و اروپای مرکزی در راستای اهداف مندرج در اساسنامه از ابتدای تأسیس اقدام به برگزاری نشستهای علمی منطقهای و بینالمللی با موضوع ایرانشناسی و زبان فارسی کرده است؛ از آن جمله میتوان از همایش بینالمللی «ایران و بالکان در آینه تاریخ که در سال 2012 با حضور شرکتکنندگانی از 17 کشور به میزبانی دانشگاه صوفیه و با همکاری دانشگاه بینالمللی امام خمینی ایران، در کشور بلغارستان برگزار شد؛ همچنین همایش بینالمللی «نسخ خطی فارسی در بالکان و اروپای مرکزی که در ماه فوریه سال 2017 با همکاری دانشگاههای صوفیه و علامه طباطبائی تهران و با حضور بیش از هشتاد پژوهشگر در کتابخانه ملی بلغارستان برگزار شد.
همایش بینالمللی «ایران و اروپا در آینه تاریخ که با همکاری دانشگاههای صوفیه و علامه طباطبائی تهران با حضور بیش از 150 نفر از پژوهشگران ایرانی و اروپایی در دانشگاه صوفیه در بلغارستان برگزار شد؛ همچنین «دوره دانش افزایی منطقهای ایرانشناسی و زبان فارسی» که با همکاری دانشگاه علامه طباطبائی در بلغارستان انجام شد، نام برد.
همایش بین المللی «ایران و جهان در آینه تاریخ» سومین همایش از مجموعه همایشهای ایرانشناسی مرکز مطالعات ایران، بالکان و اروپای مرکزی بود که در ادامه سلسله همکاریهای علمی در کشور بلغارستان برگزار شد. پیشتر چکیده مقالات این همایش به همت انتشارات دانشگاه علامه طباطبائی تهران به زیور طبع آراسته شده است.
برخی از مقاله های چاپ شده در بخش فارسی «مجموعه مقاله های برگزیده همایش بینالمللی ایران و جهان در آینه تاریخ» عبارتند از:
سنت سفرنامه نویسی اروپاییان و دیدگاه آنان درباره ایران (عباس پناهی)، بررسی شناخته شدهترین متون خُلقیات ایرانیان (آرمین امیر) تبارشناسی برساخت «مسئله ایلات و عشایر» در جامعه‌شناسی تاریخی ایران (علی جنادله )، سلسله اشرفیه شکوفهای از درخت تصوف اسلامی ایرانی در هند (نیره ابیات )، آیین گنوسی و تأثیر آن بر شاعران کلاسیک دوره بینابین (پروانه والامهر)، فلسفه، الهیات و ادیان ایران باستان( منصور میر)، تصحیح واژگانی و بحث دربارۀ وزنِ سرودۀ بنای همدان (محمدامیر جلالی، امیرحسین سالک)، زبان شعری و محتواپریشی شعر شاعران دهة هفتاد ایران ( محمد یعقوبی)، مفهوم منجی در شعر عبدالوهاب البیاتی و مهدی اخوان ثالث (زهره قربانی مادوانی)، خودکشی در اندیشة سیوران و صادق هدایت، رهایی از وسواس مرگ (آدلا چیرو)، دختران دانشجو و ارزشهای مادری (مورد مطالعه دانشجویان دانشگاه گیلان) (علی یعقوبی چوبری، معصومه محبی)، آمریکا، بازیگران منطقهای و موازنه قدرت در سوریه ( مژگان قربانی).
