اختصاصی ترنم شعر/ بخش شعر جشنواره فجر به ایستگاه چهاردهم رسید. جشنواره فجر امسال در سه بخش شعر بزرگسال، شعر کودک و نوجوان و درباره شعر میان کتاب‌های چاپ شده با مجوز رسمی وزارت ارشاد از جشنواره سال گذشته تا امسال برگزار شد. همچنین امسال بخش ویژه جشنواره به شاعران جوان رسید. شاعران زیر 25 سالی که با ارسال آثار خود در جشنواره شرکت کردند.
جشنواره شعر همیشه حاشیه‌هایی را همراه خود داشته‌است. گرایشات مختلف فکری و تاثیر مستقیم این گرایشات در قلم شاعران هم شاید دلیل اصلی این حواشی باشد. اما حاشیه‌ها امسال پررنگ‌تر بود حتی پررنگ‌تر از متن!
حواشی‌ای که با صدور بیانیه تحریم جشنواره توسط برخی شاعران و کناره‌گیری برخی منتخبین آغاز شد و با بیانیه‌ای دیگر مبنی بر درخواست شاعران برای کناره‌گیری داوران ادامه پیدا کرد. بیانیه‌ای که در آن با داوران اتمام حجت شده بود تا به آغوش مردم بازگردند. این پایان حواشی نبود و حواشی این دوره در نهایت با اعلام نامزدهای امسال و حمله یک طیف فکری از افراد و رسانه‌ها به یکی از شاعران جوان برگزیده به اوج خود رسید.
این کشمکش‌ها و برخوردها همیشه میان شاعران این مرز و بوم رواج داشته‌است و همه‌ی اهالی شعر هم دیگر با آن آشنایند. اما در آیین اختتامیه چهاردمین جشنواره بین‌المللی شعر فجر مسائلی عنوان شد که اختلاف نظرات به راحتی به دشمنی تبدیل شود.
دبیر اجرایی جشنواره با بی وطن خواندن شاعرانی که جشنواره را تحریم کردند گفت:”جریان جدی شعر دچار جوزدگی نمی‌شود!”
سخنرانی دبیر اجرایی جشنواره تند و به دور از انصاف بود و باید گفت:”جناب دبیر، کلاهت را بالاتر بگذار! کدام جریان جدی؟ کدام بی وطنان؟ کدام جوزدگی؟”
حال باید کمی بیشتر فکر کرد که اصلا جریان جدی ادبیات را چه کسی می‌تواند تعیین کند؟
چیزی که عیان است این است که ادبیات این مرز و بوم در حوزه شعر، از جریان‌های متعددی سود برده‌است. پس با یک نگاه منصفانه می‌توان گفت جریان جدی ادبیات متشکل از شاعران جریان‌ساز از طیف‌های فکری مختلف است نه یک طیف وابسته!
جناب دبیر جریان جدی ادبیات، یک قسمت از طیف شاعران انقلابی مد نظر شما نیست و نمی‌تواند باشد. حتی اگر شما نسبت به برخی شاعران هم‌فکر خود لطافت به خرج دهید و آن‌ها را جریان‌ساز بدانید، ادبیاتِ بی‌رحم هیچ‌گاه همچین خطایی نمی‌کند. همانطور که نشان داده‌اید دبیر لایقی هستید کمی دربرابر مخالفین خویشتن‌دار باشید. حداقل در بلبشوی حواشی بخش ویژه امسال نشان دادید که دبیر خوبی هستید. تاختن به مخالفین هم‌صنف خود پشت یکی از بزرگترین تریبون‌های مربوط به شعر و ادبیات کشور به دور از انصاف است!
هجمه‌های چند روزه علیه یکی از نامزدهای دریافت این جایزه به قدری بود که جدا از تهدید شدن این شاعر جوان، دبیران جشنواره هم با توهین‌ها و واکنش‌های جدی زیادی روبرو شدند.
اما هیچ حرف یا واکنش تندی از سوی عوامل اجرایی دیده نشد و تنها واکنش جشنواره به این اتفاق، به تعویق انداختن اختتامیه آن بود.
اگر کمی بیشتر به حواشی این بخش جشنواره توجه کنیم، حرکت جشنواره را روی طنابی نازک می‌بینیم. از طرفی منتقدین همیشگی جشنواره و از طرفی دیگر معترضین به انتخاب شاعر جوان منتقد نظام درحال تماشای بندبازی جشنواره هستند!
جشنواره‌ای که همیشه متهم به انتخاب‌های ایدئولوژیک بوده و هست. اما حالا در بزرگترین امتحان 14 دوره‌ای خود قرار دارد!
جشنواره سه راه پیش رو دارد!
یک؛ حذف شاعر منتقد نظام و مخالف ارزش‌های خود –که حضور این شاعر جوان باتوجه به ایدئولوژی‌های شخصی وی در این جشنواره و همچنین حضور در بنیاد شعر و ادبیات داستانی که از قضا دبیر هر دو یک شخص است پاسخ سوال‌های متعددی را می‌طلبد- که این یعنی جشنواره شعر فجر فقط متعلق به یک ایدئولوژی خاص است و به هیچ عنوان جشنواره‌ای ملی نیست، پس تحریم آن هم نمی‌تواند کاری ناپسند باشد که هیچ، بلکه تحریمش جای دفاع نیز دارد!
دو؛ اعلام نتایج بدون توجه به فشارها که این به معنای بررسی اصل آثار بدون توجه به نام و دیدگاه اشخاص است و جشنواره می‌تواند بر ادعای خود یعنی عدم تعلق به یک طیف صحه بگذارد. اما باید منتظر واکنش‌های مخالفین این اتفاق بود چرا که باتوجه به وقایع اخیر، منتقدین انتخاب این شاعر جوان به جد معتقدند جشنواره فجر انقلاب آرمان‌های انقلاب را یدک می‌کشد. پس باز هم به تحریم‌کنندگان جشنواره توسط مخالفین انقلاب نمی‌توان تاخت!
سه؛ برگزار نکردن اختتامیه این بخش و این یعنی فرار رو به جلو!
اختتامیه جشنواره برگزار شد اما حواشی آن هنوز ادامه دارد! حواشی‌ای که زندگی خانواده یک شاعر جوان را مختل کرده‌است، بدون اینکه او اجازه دفاع از خود و استعدادش را داشته باشد.
کاش کمی دلمان برای شعر بسوزد.
درست است! “چو پرده دار به شمشیر می‌زند همه را / کسی مقیم حریم حرم نخواهد ماند”
محمدرضا داداشی آذر / بهمن 98
