هایکو چیست؟

هایکو به فرم خاصی از شعر کوتاه ژاپنی گفته می شود . هایکوی ژاپنی  5.7.5 سیلابی بوده که در زبان ژاپنی سرودن بااین تعداد سیلاب دست شاعر را بازو راحت تر  شعربسراید. 
هایکو در سه سطر اتفاق می افتد .
هایکو تقریبا سرگذشتی مثل غزل را دارد که از دل قصید به وجود امده
هیکو نیز از دل هایکایی که خود هایکایی از کوها تشکیل شده و هر کوی که داری فصل واژه است . هایکو نامیده می شود .
فصل واژه می تواند نماد یک فصل باشد نه مشخصا خود فصل مثلا ume  در زبان ژاپنی به معنای الوی وحشی که تداعی فصل بهار می باشد .
بلیث (1396-1394 ) از مترجمین سرشناس هایکو در تعریف هایکو می گوید هایکو در بازی است که بسته به نظر می رسد .
الن واترز می گوید هایکو شعر بدون واژه است هایکو نویسان انگلیسی  زیان به سه سطر بودن اکتفا می کنند . که در زبان فارسی نیز چنین اتفاقی در خصوص هایکو افتاد
هایکو بر خلاف واگا که نوعی از شعر ژاپنی است جویای زیبایی نیست .
هایکو می خواهد معنایی را در خود ببرد در این میان خود به خود نوع خاصی از زیبایی در پیرامون اش دیده می شود .
اقای شکار سری در خصوص تعریف هایکو می فرمایند . هایکو فریز یک لحظه که خود تصویر می تواند تخیل داشته باشد ولی شاعر حق دخالت در جهان وطزریق تخیل
به متن ندارد .
سرودن شعر در زبان باستان نشانه با سوادی و طبقه ممتاز فرد در جامعه بوده افراد مهم جامعه در ان زمان سعی می کردند به سرودن هایکو بپردازند .
سرودن شعر کوتاه و سه سطری از زمان سلسله ساسانی در ایران رواج داشته به نام خسروانی ها معرف بوده .
یکی دیگر از از شعرهای گهن سه سطری کهن لیکو بوده شعری جوششی است که در قسمت سیستان بلوچستان رواج دارد .
با موضوع همدردی اتحاد و همبستکی است .
چند نمونه  هايكو
 از حميدرضا شكارسري
 
1)
دست نگه دار شاعر !
پروانه اي
روي مدادت نشسته است
2)
سال تحويل
ساعتم
هفت سين ناقص شد
 
3)
ويلچر
از پله هاي موزه ي جنگ
بالا نمي رود
 
4)
ميان آن همه گل
پروانه بر آن پوتين پوسيده
نشسته است
 
 
 
5)
پرنده
بي هيچ ترسي
نشسته بر روي مين
 
 
چند هیکو از صابر سعدی پور

1. جلو افتاده

لاک پشت پیر
از تکه نوری
افتاده پای درخت
 

1. ناگهان

سایه ام
ماهیها را ترساند
 

1. بی هوده

دست پا می زند
مگسی در دام
عنکبوتی مرده
 

1. خیره به خود

از لابه لای شاخ و برگ ها
ماه افتاده بر اب
 
 
هایکویی از افسانه حسنیه
 

1. هردو اماده پرواز

 
پرنده نشسته
 
بر بال هواپیما
 
 
 
                            
چند هایکو امریکایی
 

1. ماه

وهندوانه
با ما در رودخانه خنک می شود
 

1. سر سرخ خروس

جوانه می زند
در میان لاله های سرخ
 
 

1. بازرسی گذر نامه

سایه ام ان سوی مرز
پابه پا می کند
 

1. زن می رود

عطر روی بالش گرم
می ماند
 
چند هایکوی ژاپنی
 

1. راه می روم

سایه ام در کنارم
به تماشای ماه
 
سودو
 
 

1. برف نو

برگ های نرگس زرد
خم می شوند
 
 
باشو
 

1. مثل گل نیلو فر

چه به سرعت می گذرد زندگی ام
امروز …
 

1. اه ای پروانه

رویایت چیست
وقت بال زدن
 
 
چیو- نی
 
 
 
 
صابر سعدی پور / تیر ماه 98