با عباس سجادی از شعر تا مدیریت و بازهم شعر؛

سجادی: بعد از سال ها سکوت شعری ام را شکستم

کد خبر :‌ 368
کد خبر :‌ 368

اختصاصی ترنم شعر/ کمتر کسی است که در حوزه فرهنگ فعالیت کند و سید عباس سجادی را نشناسد. شاعر و مدیری موفق و توانا که به اخلاق و مدیریت شهره است. او شش سال است که مدیریت بنیاد آفرینش های هنری نیاوران را برعهده دارد و گام های موثری برای این میراث فرهنگی برداشته است. با او به گفتگو نشستیم تا از هنر و البته شعر برایمان بگوید:
 
 

عباس سجادی شاعر شناخته شده تر است یا عباس سجادی مدیر؟

ترجیح من عباس سجادی شاعر است. چراکه مدیریت را می توان به دست آورد. اما شعر را خیر. شعر جایگاه معنوی بالایی دارد. شعر کم ابزار ترین و البته سخت ترین هنر است و باید با احتیاط در آن قدم گذاشت. دوست دارم شاعر باشم هرچند که در حوزه مدیریت فرهنگی هم با اعتقاد عمل کردم و وقتی به پشت سر نگاه می کنم، به خودم نمره قبولی می دهم.
 

شما جزو مدیران بی حاشیه ای هستید که همیشه به شما مثبت نگاه شده و برخلاف مدیرانی که پس از مدتی برکنار می شوند، زمان طولانی در هر سمت داشتید.

من همیشه خود را وقف هنر کرده ام. هیچوقت وابسته به گروه یا جناحی نبوده ام. سعی کردم از رنگ های تعلق به دور باشم. همیشه در پی تامین نگاه مردم بودم. خواست و رضایت عمومی برایم مهم است. میز برایم معنا ندارد. ارباب رجوع، ارباب ماست که به ما رجوع کرده است. ما همیشه سعی کردیم از رفتارهای احساسی و شعاری به دور باشیم. من به عنوان مدیر فرهنگی باید با توجه به اختیاراتی که دارم به امور فرهنگی بپردازم و در پی اشاعه فرهنگ باشم.
 

در طول 6 سال مدیریت بنیاد آفرینش های نیاوران چه فعالیت هایی برای این فرهنگسرا انجام داده اید؟

فرهنگسرای نیاوران را از دو وجه عمرانی و محتوایی احیا کردیم. اینجا سازه ای فرسوده و به عنوان میراث فرهنگی هم ثبت شده است. با پیگیری های مداوم، نماینده معمار اصلی را پیدا کردیم تا بدون درنظر گرفتن اصول معماری، دخل و تصرفی در این سازه قدیمی و مدرن نداشته باشیم. تعدادی از نواقص داخل سالن ها و گالری ها و حتی محوطه را برطرف کردیم.
در بخش محتوایی نشست های جدی ادبی و حتی موسیقی و هنرهای تجسمی را احیا کردیم. سالن کوچکتر را به تئاتر کودک اختصاص دادیم. جلسات سه شنبه های نیاوران و در پی آن جشنواره شعر نیاوران را در پنج دوره، کلاس های داستان نویسی و داستان خوانی، جلسات رمز طنز با حضور ابوالفضل زرویی نصرآباد، کلاس های عروض و قافیه و کارگاه ترانه و مینیمال را برگزار کردیم. امروز هم به صورت مستمر سه شنبه های نیاوران برگزار می شود. نمایشگاه های بین المللی، جلسات معماری، برنامه های هفته های فرهنگی، برگزاری بزرگداشت های شخصیت ها در حوزه های مختلف برگزار و در نهایت احیای انتشارات نیاوران بود که در این بازه 6 ساله 18 عنوان کتاب منتشر کردیم.

 
شروع جلسات با استاد محمد سلمانی انتخاب بسیار خوب و مفیدی بود. به طوری که هم به نفع دو طرف و هم به سود جامعه شعری بود. تا اندازه ای که سه شنبه های نیاوران را به یکی از معتبرترین جلسات ادبی تهران تبدیل کرد. انتخاب استاد سلمانی چگونه شکل گرفت؟
 
بله همینطور است. استاد سلمانی در حوزه کاری خود متخصص است. بسیاری از افراد مشهور در این عرصه هستند که انقدر در جلسات گوناگون شرکت کردند که برای مخاطبان عادی شدند. گاهی اوقات دم دستی تلقی شدن اصلا خوب نیست. مبتذل بودن بد نیست اما ابتذال از دم دستی بودن آغاز می شود. استاد سلمانی هیچوقت جلسه یا کارگاهی نداشت و در جلسات شعر هم جز در موارد اندکی شرکت نمی کرد. ضمن اینکه دوستی 30 ساله من با او و اعتماد او به بنده این همکاری جدید را تشکیل داد. تردیدی نیست که بخش عمده توفیق جلسات سه شنبه های نیاوران از برکت وجود استاد سلمانی و به نام اوست و هر زمان و در هر کجا که بخواهد می تواند آن را برگزار کند. چراکه گاهی به شخص محور بودن معتقدم. همانطور که رمز طنز را برای شخصی مثل زرویی نصرآباد راه اندازی کردیم و بعد از فوت وی نیز جلسات ر ادامه ندادیم. این ها جواهر هستند. همان دکمه طلایی که باید برایشان کت بدوزیم. مدیر فرهنگی باید چنین مسئولیت هایی داشته باشد. مدیر باید ایده آلیست و تحول گرا باشد. من رئیس نیستم. مدیر فرهنگی هستم و فعالیت های فرهنگی را با توانمندی انسان ها انتخاب می کنم و به آن ها اختیارات کامل می دهم.
 

از جشنواره هایی که تاکنون به عنوان یک مدیر فرهنگی برگزار کردید بگویید؟

در مدتی که مدیر موسیقی سازمان فرهنگی هنری بودم جشنواره های متعددی برگزار کردیم. جشنواره «موسیقی محله» بود که هنرمندان محله های تهران، در حوزه موسیقی  به طور جداگانه در آن شرکت می کردند و پنج دوره برگزار شد. جشنواره «موسیقی حماسی اقوام ایرانی» و نکوداشت بزرگان موسیقی با عنوان «آوای دوست» و برگزاری نخستین جلسات نقد حرفه ای موسیقی با حضور منتقدین و عوامل پدیدآورنده اثر با عنوان «نقد نغمه» که حدود 30 برنامه آن در موسسه نغمه شهر سازمان فرهنگی هنری برگزار شده است. جشنواره نعت خوانی در مدح رسول اکرم، جشنواره امام رضا، جشنواره های موسیقی محلی، جشنواره شعر نیاوران و دیگر جشنواره هایی که به عنوان داور حضور داشتم نیز هستند.
 

می توان گفت بیشتر این جشنواره ها به خصوص نیاوران جزو کم حاشیه ترین جشنواره ها بودند. چرا که اصولا بعد از هر جشنواره ای حرف و حدیث های فراوانی به وجود می آید. اعتماد و انتخاب شما به عنوان برگزار کننده به داوران  چگونه شکل می گیرد؟

من همیشه در متن شعر و موسیقی هستم. انتخاب داوران توسط شورای سیاست گذاری انجام می شود. داورانی که از نظر سنی، تفکری و سلیقه در همه حوزه ها به صورت متفاوت انتخاب می شوند. حتی برای خودشان هم زیر یک سقف جمع شدنشان عجیب بود. شاید یکی از دلایل بی حاشیه بودن آن همین باشد. ضمن اینکه ما برای برگزیده ها رتبه بندی نداشتیم و همیشه پنج نفر را به عنوان برگزیده معرفی کردیم. جوایز هم مساوی و برابر است.

 
سه شنبه های نیاوران تنها کانون ادبی است که آثار شرکت کنندگان را در قالب کتاب های سالانه با کیفیت بسیار عالی منتشر می کند. ایده چاپ این کتاب ها از چه کسی بود و چرا چنین کتاب هایی که با این بودجه ها منتشر می شوند همیشه به صورت رایگان در اختیار مخاطب قرار گرفتند؟
 
از ابتدا قرار و هدفمان بر این بود که در این جلسات نقد جدی ادبیات صورت بگیرد. بنابر تجربه های پیشین این جلسات را به صورت تصویری ثبت و ضبط کردیم. کارنامه سالانه ای هم برای این جلسات در نظر گرفتیم تا کسانی که توانایی حضور در جلسات را ندارند بتوانند از آن بهره مند شوند. ضمن اینکه هدف اصلی از چاپ چنین مجموعه ای تحلیل و تفسیر شعر این دهه برای آیندگان است. این کتاب ها گواه و شاهد مناسبی برای بررسی و ارزیابی شعر این دهه هستند. لازم است به طور شفاف اعلام کنم که جز برای جشنواره نیاوران بودجه ای از ارشاد دریافت نکردیم. بیشترین بودجه ای که تاکنون از ارشاد دریافت کردیم 150 میلیون تومان بود که کفاف جایزه ها را نیز نداد و ما به ناچار از درآمد فرهنگسرا استفاده کردیم. بودجه چاپ این کتاب ها نیز از اجاره سالن ها در فرهنگسرا تامین شد. کالای فرهنگی باید به دست اهالی آن برسد. کالای خوب تولید می کنم و در اختیار مردم قرار می دهم. قطع به یقین اگر اختیارات داشتم، کنسرت، کتاب و نمایشگاه ها را به صورت رایگان در اختیار مردم قرار می دادم. به همین دلیل است که کتاب هایی را که منتشر کردیم به صورت کاملا رایگان در اختیار علاقمندان قرار می دهیم. در ضمن فروش این کتاب ها کار ما نیست. کتابخانه ها و حتی ارشاد برای تجهیز کتابخانه خود باید این کتابها را از ما خریداری کنند. پنج عنوان کتاب سه شنبه های نیاوران و پنج عنوان کتاب جشنواره با مجوز برای علاقمندان و آیندگان باقی خواهد ماند.
 

کتابخانه نیاوران از نظر وجود کتاب‌های کمیاب بسیار غنی است و مطلع هستیم که بسیاری از این کتاب ها را شخص شما جمع آوری کردید. اگر روزی به هر دلیلی مدیر بنیاد آفرینش های نیاوران نبودید تکلیف این کتاب ها و زحمات چه خواهد شد؟
 
این کتاب ها برای مردم است. کوچکترین چیزی که برای فرهنگسرا خریداری می شود ثبت شده و خارج کردن آن بسیار دشوار است. ما کتابخانه تخصصی استاد حسین آهی را در زمان حیات وی خریداری کرده و در کتابخانه گذاشته ایم که قرار بود خود او برای طبقه بندی کتاب ها اقدام کنند که اجل مهلت نداد. پس از سالها راکد بودن فعالیت های این کتابخانه، کتاب های مرجع هنری را خریداری کردم و کسانی می توانند در این کتابخانه عضو شوند که در حوزه فرهنگی هنری فعالیت کنند یا شهره این عرصه باشند.
 

از  سال های فعالیت در عرصه موسیقی بگویید. کما اینکه علاقه خودتان هم موسیقی سنتی است.

بله. من در حوزه موسیقی سنتی شاگرد آواز بودم و کار کردم. قالب موسیقی مهم نیست. موسیقی خوب مهم است. اوایل کار احسان خواجه امیری دو ترانه به او دادم که منتشر شد. خاطرم هست که پایه گذار انجمن ادبی ترانه سرایان ایران بودم و افشین یدالهی قائم مقام و ترانه سرایانی چون سعید امیر اصلانی، یغما گلرویی، نیلوفر لاری پور، افشین سیاهپوش و… عضو آن بودند. سالها عضو شورای شعر و ترانه صدا و سیما بودم که موسیقی پاپ تازه شکل گرفته و کار در این فضا بسیار سخت بود. در حوزه پاپ ترانه هایم بیشتر نمود دارند تا سنتی. اما علاقه قلبی ام موسیقی سنتی است.
 

خاطرم هست مدتی همراه با دکتر یدالهی برای تشکیل صنف شاعران و ترانه سرایان اقدام کردید. کاری که شاعران متفق القول هستند که نشدنی است و جمع کردن شاعران با اختلاف های بسیار امری محال است. چرا این موضوع را به سرانجام نرساندید؟

اصلا کار سختی نیست و تا جای خوبی هم پیش رفتیم. به اعتقاد من باید از کار به تشکیلات رسید و این بسیار ساده است. اما به دلایل شخصی که برایم پیش آمد از پیگیری آن منصرف شدم. اصولا برای من کار محال وجود ندارد. همینقدر بگویم که اصلا کار دشواری نبود اما نخواستم که ادامه دهم.

اگر به عقب بازگردید همچنان مدیریت فرهنگی را انتخاب می کنید یا شاعر و ترانه سرا باقی می مانید؟

خیلی از اتفاقات انتخابی نیستند و ذاتی اند. من از کودکی در خانواده ای با پدری که مدیر توانایی بود رشد کردم. خواهر ها و برادرم هر کدام در شغل خود مدیرانی قابل هستند. از کودکی شم مدیریتی داشتم و این ذاتی است. شعر هم در وجودم رشد کرده است. شعر همیشه انتخاب من بوده و در بیشتر بزنگاه ها مرا نجات داده است. خوشبختانه امسال برای دومین بار سکوت شعری که به اختیار خودم هم نبود را شکستم و دست به قلم شدم و قطعا نوع شغل و مسئولیت هایی که بر دوشم بوده در این امر بی تاثیر نبوده است.  
پایان سال قبل و شروع امسال یکی از سخت ترین دوران کاری به لحاظ سلیقه مدیران، سختی کار در فضای مدیریتی، و تغییرات و کارشکنی های این عرصه بود. در عین این سختی ها شعر نجاتم داد و از حنجره لبریزم کرد. به سمت غزل ترانه رفتم و دوباره سرودن را آغاز کردم.
 

کتاب شعری هم در راه دارید؟

بله. امسال کتاب جدید شعرم را تا نمایشگاه منتشر خواهم کرد. مجموعه شعر «در سکوت سردم می شود» را نیز منتشر کرده بودم که به چاپ سوم رسیده است. منظومه ای هم به زبان محلی با گویش «تاتی» که نوعی از گویش آذربایجانی است آماده انتشار دارم.
 

حسرت کاری و هنری شما چیست؟

اول از همه حسرت شعرهای نگفته و ترانه های ننوشته را دارم. حسرت بعدی ام این است که در زمانی که مسئولیت موسیقی داشتم نتوانستم برای بسیاری از بزرگانی که در قید حیات نبودند بزرگداشت برگزار کنم. امروز خوشحالم که برای افرادی چون فرامرز پایور، پرویز مشکاتیان، جلیل شهناز، نادر گلچین، بابک بیات، نواب صفا، بیژن ترقی، معینی کرمانشاهی و… در زمان حیات شان بزرگداشت برگزار کردم و به این امر افتخار می کنم.
 


حرف ناگفته ای دارید؟

من کاری به جز فعالیت فرهنگی نیاموختم و عاشق این کار هستم و هیچوقت هیچ مسئولیت دیگری جز مسئولیت فرهنگی را نمی‌پذیرم. نپذیرفتن برخی از کارها هم شجاعت می خواهد. هرکجا باشم خارج از فرهنگ و هنر نیست تا مثل نیاوران وقتی به پشت سر نگاه میکنم سربلند باشم.


 گفتگو: مرجان شیخ حسنی

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

تازه های ترنم شعر

پست های مرتبط

0:00
0:00
آیا مطمئن هستید که می خواهید قفل این پست را باز کنید؟
زمان بازگشایی قفل : 0
آیا مطمئن هستید که می خواهید اشتراک را لغو کنید؟