اختصاصی ترنم شعر/ اگر کتاب مرجعی برای شعر وجود داشته باشد، آن سهگانه شعر نشر شانی خواهد بود. انتشارات شانی اولین ناشر تخصصی حوزه شعر پس از 15 سال فعالیت در زمینه ادبیات در صدد چاپ سه مجموعه شعر با عنوان های «یک عمر سپید»، «یک عمر غزل» و «یک عمر ترانه» برآمده است.
مدیر مسئول انتشارات شانی با توجه به فاصله گرفتن این نشر از چاپ کتاب شعر در چند سال اخیر، در خصوص این موضوع گفت: “درست است کمی فاصله گرفتیم اما ما به معنای صد در صدی از چاپ کتاب شعر فاصله نگرفتیم. ما حدود پانزده سال با شاعران مختلفی کار کردیم و شاعران زیادی را معرفی کردیم. فکر میکنم چیزی حدود هفتاد درصد هم در کارمان موفق بودیم چون خیلی از ناشرانی که بعد از ما وارد این حیطه شدند با مولفان ما به شکلهای مختلفی قرار داد بستند و از نظر گروههای انتشاراتی دستدرازی کردند.”
مجید صالحی در همین خصوص ادامه داد: “ما یک بازه زمانی رویه نشر را از سالانه 120 کتاب شعر خارج کردیم و به رمان و کتابهای روانشناسی و انگیزشی و موضوعات دیگر ورود کردیم و در سال، 10 تا 20 عنوان کتاب شعر چاپ میکنیم.”
این ناشر در ادامه در خصوص دلایل تغییر رویه نشر گفت: “به دلیل ظهور برخی ناشران تازهکار که دایهدار این حوزه شدند، کار برای ما کمی سخت شدهاست و دلیلش هم این است که کار به یک کثرت رسیدهاست و مخاطبین دیگر نمیتوانند شعر خوب را از بد جدا کنند. برای همین جای صد کتاب شعر، ده عنوان چاپ میکنیم و بیشتر نگاهمان هم به شاعران شهرستانیاست. از بیست جلد کتاب سال گذشته ما 14 یا 15 عنوان برای شاعران شهرستانی بود.”
وی در ارتباط با کوچ مولفانش سوی نشرهای دیگر گفت: “مهمترین دلیلش قاعدتا همین موضوع است. قبل از اینکه نشر شانیای اصلا وجود داشته باشد، یک قانون نانوشتهای میان ناشران بود که ناشران به مولفان نشرهای دیگر دستدرازی نکنند. اگر نشری ایدهای داشت یا هزینهای میخواست بکند به سمت نوآوری و مولفان جدید میرفت و مولفان جدید را معرفی میکرد. تا به این شکل از چیزی که خودش میکارد برداشت کند.”
ترانهسرای کتاب چهارده شب با اشاره به اینکه مولفان هم در این اتفاقات مقصر هستند ادامه داد: “متاسفانه با ظهور ناشرانی وسوسه دوستان بیشتر شد. به هرحال ناشر به مولف پیشنهادی میدهد و مولف میتواند به اتفاقاتی که پیشتر افتاده وفادار باشد ولی ترجیح میدهد مخاطبان نشرهای دیگر را نیز به خود جذب کند.”
او در ادامه به دلایل فاصله گرفتن از چاپ کتاب شعر اضافه کرد: “ما چند سالیاست نمایشگاههای شهرستانها هم شرکت میکنیم و میبینیم مخاطب شعر مخاطب ضعیفی است. چه از نظر فروش و چه از نظر معرفی کتاب. من همیشه میگویم ما قشر اقلیت جامعه هستیم.”
نشر شانی این روزها در حال چاپ سه کتاب یک عمر غزل، یک عمر ترانه و یک عمر سپید است. کتابی با شعرهای یک قرن اخیر. مجید صالحی در این خصوص به ترنم شعر گفت: “دو سالی میشد این ایده در اتاق فکر نشر بود. ما رسالتی را روی دوشمان احساس میکردیم و امسال به مناسب پانزدهمین سال تاسیس نشر شانی تصمیم به چاپ این کتاب گرفتیم.
ما تصمیم داریم که کتابی را به عنوان یک مرجع در سهگانه شعر یعنی غزل، سپید و ترانه چاپ کنیم. در ابتدا اشعار توسط یک گردآورنده جمعآوری میشود و بعد در هر بخش توسط داوران که تعدادشان در هر بخش حدود نه نفر است داوری و گزینش میشود که برآورد ما کتابی 500 تا 600 صفحهای در هر قالب است.
در بخش غزل از تمامی کسانی که در یک قرن گذشته کار کردند به ترتیب حروف الفبا اشعارشان هست و در بخش سپید از آغاز بررسی میشود که عمرش به یک قرن نمیرسد. بخش ترانه را هم از حدود بیست سال قبل انقلاب بررسی کردیم و به تصنیف ورود نکردیم.”
مسئول گردآوری کتاب یک عمر ترانه در خصوص گردآورندگان سه بخش گفت: “در بخش غزل امیر رضا معروفی وظیفه جمعآوری را به عهده دارد، در بخش ترانه شخصا این وظیفه را به عهده گرفتم و مسئول بخش سپید به دلایلی تغییر کردهاست. با اینکه از نظر حرفهای شخص مورد نظر ما باید کار را پیش میبرد اما دلایلی که آورد سبب شد که اتاق فکر انتشارات به این نتیجه برسد کار بزرگتر از توان اوست. هنوز کسی انتخاب نشدهاست و به زودی مسئول بخش سپید را هم معرفی خواهیم کرد.”
او پیرامون انتخاب امیررضا معروفی به عنوان گردآورنده کتاب یک عمر غزل گفت: “خیلیها به من خرده گرفتند بابت انتخاب امیررضا معروفی اما او باسواد است. پانزده سال پیش زمان شروع کارم شخصی به من اعتماد کرد و من هم به این نتیجه رسیدم که اعتماد به جوانها همیشه نتیجه خوبی خواهد داشت. تا جایی هم که خبر دارم او شخصا هزینه زیادی هم کرده است تا کتابهای گزیده غزل را تهیه کند تا اسمی از قلم نیفتد. درخصوص کار او مطمئنم خوب عمل خواهد کرد.”
مدیر مسئول اولین نشر تخصصی شعر از نحوه چاپ شعر شاعران گمنام در این سه گانه هم گفت: “ما فراخوان زدیم که کسانی هم که فکر میکنند کارشان در حد و اندازه حضور در این کتاب است برای ما کارشان را ارسال کنند. در ترانه که مسئولیتش در اختیار خودم هست میدانم 143 نفر کار ارسال کردند که کارشان کارشناسی میشود.”
او با تاکید بر اینکه کتابهایی تحت عنوان این سهگانه تاکنون چاپ نشدهاست و این کتابها نقش مرجع را در ادبیات یک قرن گذشته ایفا خواهند کرد از اتفاقات احتمالی بعد از چاپ این کتاب گفت: “زمانی که میخواستم این مجموعه را جمعآوری کنم، سه ناشر دیگر که نمیدانستند من خودم ناشر هستم پیشنهاد همکاری را به من دادند. دو تا از آنها از نشرهای تازه کار بودند و یکی از آنها از نشرهای خوب بود که حتی وسوسه شدم که کتاب را به آن نشر بدهم. مطمئنا چاپ این کتاب باعث حرکاتی از این دست میشود که نشری مشابه آن را چاپ کند یا بخواهد آن را تکمیل کند. این کتاب از گمان من یکی از اتفاقات نادر چهل سال گذشته است و نقطه عطف انتشارات شانی در مقوله شعر خواهد بود.”
مجید صالحی از نحوه چاپ این کتاب هم گفت: “این کتاب بصورت نفیس در دو جلد با گالینگور در هر بخش چاپ میشود. طراحی کل کار برعهده مجید زارع است که از طراحان خوب کشور است. از آنجایی که ما برای هر استانی یک سرگروه برای جمعآوری انتخاب کرده بودیم ، به احتمال خیلی زیاد یک تور رونمایی در تمام استانها داشته باشیم.”
او با اشاره به حمایتهای خیلی خوب معنوی صورت گرفته از کتاب در خصوص فروش کتاب هم مسائلی را عنوان کرد: “اگر دوستان هم صنف، به این کتاب به چشم یک عرق نگاه کنند، با تدابیری که انتشارات اندیشیده آشتی جدیدی میان مردم و شعر رخ خواهد داد. در این کتاب از چیزی حدود چهارصد شاعر، کمی بیشتر یا کمتر، قرار است اسم برده شود. باتوجه به مجموع برآورد هزینهای که داشتیم، قیمت احتمالی جلد کتاب 60 هزار تومان است که به احتمال زیاد کتاب به کسانی که اسمشان در کتاب هست به قیمت تولید فروخته شود.
هدف ما در این کتاب سود دهی نبوده و نیست و نگاهمان تنها رسالت نشر است.”
او پیرامون از قلم افتادگی نام شاعرانی از بخشهای مختلف ادامه داد: “هر شاعری، شعر خوبی داشته باشد، اثرش در کتاب چاپ میشود. خودم شخصا پشت کار میایستم و اگر کسی هم معترض باشد به او خواهم گفت که قویترین کار شما از ضعیفترین شعر کتاب هم ضعیفتر بودهاست.
در هر صفحه از این مجموعه یک شعر عالی وجود خواهد داشت.”
مجید صالحی در پایان گفتوگو با اعلام تیراژ 1200 نسخهای مجموعهها و پیشبینی پایان چاپ اول در یک ماه اول پس از انتشار، زمان و مکان رونمایی کتاب را هم اعلام کرد: “ما میخواستیم کتاب را به نمایشگاه کتاب تیرماه برسانیم ولی با شرایط کرونا مرداد یا شهریور کتاب چاپ میشود. مراسم رونمایی آن یا در سالن همایشهای برج میلاد برگزار خواهد شد و یا در فرهنگسرای نیاوران. بعد از آن تور استانیمان را آغاز میکنیم.”
باید منتظر شد و دید که سه گانه جدید نشر شانی میتواند نظر منتقدین را هم جلب کند یا نه.
خاطر نشان می شود که نشر شانی اولین ناشر تخصصی شعر است. نشری که پانزدهمین سال تاسیسش را میگذراند. بیشتر شاعران خوب این روزهای کشور، زمانی همکاریهای هرچند کوتاهی را با این نشر داشتهاند.
گفتگو: محمدرضا داداشی آذر