اختصاصی ترنم شعر/ این روزها با توجه به وضعیت صنعت چاپ و نشر در کشور، قیمت سراسام‌آور کاغذ، قراردادهای بین مولفان و ناشران و در نهایت چاپ کتاب‌ها به خصوص در حوزه ادبیات و شعر کمتر شاعر و ادیبی برای چاپ مجموعه اشعار خود اقدام می‌کند. شروین سلیمانی یکی از شاعران طنزپرداز کشور است که کتابی را تحت عنوان «جهانگردون» با همکاری نشر طلایی منتشر کرده، اما با چاپ کتاب و دیدن نسخه فیزیکی آن غافلگیر شده است. چراکه متن کتاب کاملا تغییر یافته و انتشارات نیز هیچ توضیح قانع کننده‌ای برای این اتفاق ندارد.
با شروین سلیمانی به گفتگو نشستیم تا از این ماجرا بگوید؛
بفرمایید که چه اتفاقی افتاده؟
سه سال پیش کتابی به نام جهانگردون نوشته و برای انتشار به نشر طلایی سپردم. موضوع کتاب معرفی کشورهای دنیا به زبان طنز است که برای ردهٔ سنی جوان و نوجوان نوشته شده. بهار سال گذشته ناشر نسخه پی‌دی‌اف کتاب را که کار ویراستاری و تصویرگریش تمام شده بود و آمادهٔ چاپ بود برایم فرستاد تا اگر مورد تأییدم بود برای چاپ اقدام کنند. بنده هم همان نسخه را تأیید کردم و برای ناشر فرستادم.
پس برای چاپ به توافق نهایی رسیده بودید و نسخه نهایی تایید شده بود؟
بله کاملا. آن نسخه نهایی موجود است و می‌توانم ارائه کنم.
در ادامه چه اتفاقی افتاد؟
اواسط بهمن امسال کتاب چاپ شد و وقتی به دستم رسید در کمال تعجب دیدم که تغییراتی در شعرها و ضرب‌المثل‌ها داده شده است. وقتی به دقت بررسی کردم و کتاب چاپ شده را با نسخه اصلی تطبیق دادم متوجه شدم که بیش از 80 مورد تغییر محتوایی در کتاب داده‌اند و بسیاری از مطالب را تحریف کرده‌اند!
برخی شعرها را عوض کرده‌اند و ابیات و مصرع‌هایی با غلط وزنی جایگزینشان کرده‌اند. در متون و ضرب‌المثل‌ها بگونه‌ای دست برده‌اند که مفاهیم مورد نظر من از بین رفته‌اند. حتی برخی از مطالبِ گنجانده شده با خط فکری من تناسبی ندارند و برخی واژه‌های وارده در قاموس واژگانی من جای ندارند.
در دو مورد جملات صحیح من را برداشته‌اند و جملاتی با غلط دستوری جایگزینشان کرده‌اند!
برای این تغییرات با شما هماهنگی صورت نگرفته بود؟ هیچ تماسی از جانب ناشر نداشتید؟
خیر. بعد از چاپ کتاب تغییرات را دیدم. بلافاصله با ناشر تماس گرفتم و علت تغییرات را جویا شدم. ایشان ابتدا تقصیرات را متوجه ویراستار کرد. با ویراستار تماس گرفتم، ایشان گفت یادم نمی‌آید تغییرات چه بوده! مجدداً با ناشر تماس گرفتم و گفتم که مسئولیت نشریه و ویراستار با شماست. اینجا بود که ایشان با فرافکنی بنده را به ناشاعر بودن متهم کرد و در نهایت گفت که کتاب شما پر از غلط بوده و باید ممنون باشید که ویراستار ما غلطهای کتاب را اصلاح کرده است! از ناشر خواستم که به هیچ وجه کتاب را پخش نکند چون این کار به اعتبار حرفه‌ای‌ام لطمات جبران‌ناپذیری وارد خواهد کرد، اما ایشان با پاسخ‌های نامربوط ناامیدم کرد.
با توجه به وظیفه مشخص ویراستار مبنی بر ویرایش ظاهری مطالب، آیا او حق دست بردن در محتوای اشعار را دارد؟
ابدا خیر. ویراستار تنها حق دارد مطالب را از نظر ظاهری ویرایش کند. مگر اینکه در قرارداد با ناشر، این حق به ویراستار نشر از سوی مولف داده شود. تاکید می‌کنم که باید در قرارداد ذکر شده باشد که در قرارداد ما چنین چیزی وجود نداشت.
از سوی وزارت ارشاد اقدامی نکردید؟
ناچار به اداره کتاب وزارت ارشاد مراجعه کردم و ضمن ارائه مدارک و اسناد از آنها خواستم که جلوی پخش کتاب را بگیرند. علیرغم اینکه معاونت اداره کتاب موارد را دیدند و قول پیگیری دادند، اما بعد از آن نه جواب تماسم را دادند نه جواب پیامکم را!
از سوی مراجع قضایی پیگیری کردید؟ آیا از ناشر شکایت کردید؟
هفته پیش شکواییه‌ای تنظیم کردم و با مستندات به دادسرای فرهنگ و رسانه فرستادم و فعلا منتظر تشکیل پرونده و رسیدگی قضایی هستم، هر چند می‌دانم با توجه به پخش شدن کتاب از سوی ناشر، هر مجازاتی هم که برای متهم در نظر گرفته شود، تأثیری در بازگرداندن آبروی حرفه‌ای‌ام نخواهد داشت.
