اختصاصی ترنم شعر/ پيوند فرهادي، دبير صفحه سروش نوجوان و ترانه سرا و نويسنده فعال كودكان است.
او معتقد است مسائلی چون شعر چون از آموزش و پند و نصیحت به دور است، تاثیر بیشتری روی کودک می‌گذارد.
ترانه‌هاي خنده، ترانه هاي موش-گربه، شغال هفت رنگ و ترانه‌هاي نيايش از آثار به چاپ رسیده‌ی اوست.
با او به گفت و گو نشستیم تا برایمان از حوزه کودکان بگوید؛
با توجه فعالیت چندین ساله‌تان در حوزه کودکان، به نظر شما از ميان بازي، سرگرمي، كاردستي و شعر كدام يك در يادگيري تاثيرگذارتر است و چرا؟
به نظر من تمام فعالیت‌هایی که نام برده شد به صورت در هم تنیده و در جهت تکمیل یادگیری مفاهیم مختلف و یادگیری مهارت‌های زندگی، باید در زندگی کودکان حضور داشته باشد. قطعا چیزی که از همه برای کودکان واجب‌تر است، بازی است و هر کدام از فعالیت‌های شعر ،کاردستی و… درصورتی که به فضای بازی نزدیک شوند و از حالت آموزش محض و پند و نصیحت و اجبار به دور باشند، می توانند در تکمیل بخشی از شخصیت کودک و به ظهور رساندن استعدادهایش یاری‌گر و تاثیرگذار باشند.
تأثير گذاري شعر بر يادگيري به چه شکل است؟
شعر مجموعه‌ای از کلمات برگزیده توسط شاعر است که در بهترین و زیباترین حالت ممکن کنار هم چیده شده‌اند. هر کلامی، حتی اگر فقط از وزن و قافیه و اهنگ بهره‌مند باشد و ازدیگر عناصر خیال بهره‌ای نداشته‌باشد، باز هم آسانتر و بهتر به ذهن سپرده می‌شود. در شعر کودک، کودک با کشف زیبایی‌های ادبی و صور خیال موجود در شعر به صورت ناخوداگاه سلیقه‌ی هنری‌اش ارتقا و خلاقیتش پرورش می‌یابد. وزن و آهنگ و قافیه و طنز و موسیقی پیدا و پنهان شعر، کودک و نوجوان را به بهترین شکل جذب می‌کند و تحت تاثیر قرار می‌دهد.
چه ويژگي‌هايي در كودكان باعث شد تا شما در اين حوزه علاقمند به فعاليت شويد؟
بهترین ویژگی کودکان به نظر من، این است که کودکان در زمان حال زندگی می‌کنند. این عارفانه‌ترین حالت زندگی کردن است.
بيشترعلاقمند به فعاليت در كدام گروه سني كودكان هستيد و چرا؟
گروه سنی خردسالان. برای اینکه دنیای آن‌ها بسیار جذاب است و حرفهای زیادی برای گفتن دارد. همچنین شعر خردسالان خیلی نوپاست و زوایای مبهم و کشف نشده‌ی بسیاری دارد.
وضعيت شعر و ادبيات كودك در ايران را چگونه مي بينيد؟
به نظرم الان در بهترین دوره‌ی شکوفایی ادبیات کودکان نسبت به گذشته هستیم. درست است که کاستی‌هایی وجود دارد، ولی فکر نمی‌کنم در هیچ زمانی به اندازه‌ی الان، ادبیات کودک از یک هویت مستقل و توجه ویژه برخوردار بوده‌باشد. جلسات و نشست‌های پربار و تخصصی شعر و داستان برای گروه‌های سنی مختلف، دانشگاهی شدن ادبیات کودک و نقد و پژوهش‌های حرفهای در این زمینه و افزایش روز افزون شاعران و نویسندگان کودک و علاقمندان به این حوزه، همه نشان از این موضوع دارد.
البته قطعا نسبت به کشورهای دیگر، در خیلی از مسایل هنوز عقب هستیم که امیدوارم به لطف خدا روزی در جهان، سردمدار ادبیات کودک باشیم.
درباره کتاب ترانه‌هاي نيايش بگویيد.
ترانه‌های نیاش عنوان مجموعه کتاب‌هایی است که از سوی انتشارات بهنشر برای گروه‌های سنی الف و ب، با شعرهایی از شاعران مختلف به چاپ رسیده‌است. در این مجموعه، یک کتاب هم به اسم “خدا همیشه اینجاست” به قلم من وجود دارد. بازهم شعرهای نیایشی برای گروه‌های سنی بالاتر سروده‌ام که امیدوارم بتوانم در قالب یک مجموعه جدا، به چاپ برسانم.
در جهت پيشرفت حوزه ادبيات كودكان چه پیشنهاداتی به مسولان داريد؟
پیشنهادم به مسولان مربوطه در زمینه‌ی ادبیات کودک این است که به جوان‌ترها هم اعتماد کنند و در حیطه‌های مختلف از آن‌ها و استعدادهایشان استفاده کنند. تلاش کنند تا پیوند بیشتر و بهتری بین نهادهای مختلفی که در زمینه‌ی ادبیات کودک فعالیت می‌کنند، برقرار شود و جلوی انتشار و توزیع کتاب‌های غیر حرفهای و ضعیف را که برای کودکان در تیراژ‌های بالا چاپ می‌شود، بگیرند.
آيا در میان انجمن‌هاي ادبي، انجمني وجود دارد كه در حوزه كودك به صورت تخصصي كار كند؟
بله، سلسله نشست‌هایی که در خانه‌ی شاعران توسط بیوک ملکی و مصطفی رحماندوست برگزار می‌شود به بحث‌های تخصصی ادبیات کودک و نوجوان و شعرخوانی شاعران در این زمینه می‌پردازد.
كانون پرورش فکری كودكان و نوجوانان چه تأثيري در پيشبرد شعر و داستان كودكان دارد؟ آيا کانون با صفحه سروش نوجوان در تعامل است؟
نقش کانون پرورشی در چاپ کتاب‌های خوب برای کودکان و نوجوانان در زمینه‌های شعر و داستان بر کسی پوشیده نیست. به علاوه مربیان کانون در پرورش استعدادهای کودکان در این زمینه‌ها فعالیت خوبی دارند ولی تاجایی که من اطلاع دارم تعامل پررنگی با سروش ندارند.
تعامل ساير فعالان در حوزه كودكان با سروش نوجوانان چگونه است؟
من که برای مدتی دبیربخش شعر در سروش نوجوان بوده‌ام، حس می‌کنم سروش نوجوان در این سال‌ها به دلیل مدیریت ضعیف و غیر تخصصی افرادی که در راس، آن را اداره می‌کنند، روز به روز منزوی‌تر و از کیفیتش کاسته شده‌است.
فقط ترانه سراي كودك هستيد يا در ميان آثار خود ترانه هاي جدي هم داريد؟
منظور شما را از کلمه‌ی جدی متوجه نمی‌شوم.
شعر خردسال ،شعر کودک و شعر نوجوان هر کدام تعریف خود را دارد وکار کردن در هر یک ازین حوزه‌ها مستلزم صرف وقت و فعالیت جدی و کسب دانش و مهارت در آن حوزه است.
شعر کودک و نوجوان، کاملا تخصصی و جدی است.
من شعرهایی با حال و هوای عاشقانه و اجتماعی هم دارم ولی عمده‌ی فعالیت و تمرکز من برشعر خردسال و کودک است.
ويژگي شعر كودكان و نوجوانان در چيست؟
به نظر من، مهم‌ترین مشخصه و وجه تمایز شعر کودک که سرودن آن را سخت‌تر می‌کند، توجه به ویژگی‌های مخاطب است. اینکه او چه دایره‌ی واژگانی دارد و درکش در چه سطحی است.
تفاوت شعر كودكان و نوجوانان با بزرگسالان در چيست؟
شاعر بزرگسال می‌تواند در هر فضایی شعر بسراید ولی همان‌طور که گفتم شاعر کودک و نوجوان با توجه به ویژگی‌ها و حال و هوای مخاطبش باید انتخاب‌هایش را محدود کند و از دید مخاطب خود به دنیا نگاه کند.
آيا استفاده از شعر و ترانه كودكان در ميان خانواده‌ها جايگاهي دارد و استقبال مي‌شود؟
بله! همه‌ی خانواده‌ها به اهمیت و ضرورت شعر و کتاب برای کودکانشان تقریبا واقفند، چیزی که خانواده‌ها معمولا نمی‌دانند، چگونگی گزینش کتاب مناسب برای فرزندان است.
خبرنگار: مهسا برقی
